Xisbiga Barwaaqo ayaa sheegay in dowladdu si joogto ah u dhageysanayso shacabka isla markaana uga jawaabayso su’aalahooda, taas oo horseedi doonta in Itoobiya gaarto barwaaqo dhammaystiran oo dhinac walba ah.
Xisbiga ayaa war-saxaafadeedkiisa toddobaadlaha ah ku sheegay in kulamo dadweyne oo dhawaan ka dhacay Addis Ababa iyo magaalooyinka waaweyn ee deegaanda ay muujiyeen ka-qaybgal ballaaran oo shacab. Doodahan ayaa socday muddo laba toddobaad ah, waxaana lagu qabtay 11-ka degmo ee Addis Ababa iyo magaalooyin kale oo dalka ah, iyadoo ay hoggaaminayeen masuuliyiin sare oo xisbiga iyo dowladda ah. Waxaa la qorsheynayaa in dooduhu gaaraan magaalooyin iyo miyiba, si dhammaan shacabka ay uga qayb qaataan.
Ujeeddooyinka doodahan dadweyne ayaa ah laba qodob oo waaweyn:
Midda koowaad waa in lala qiimeeyo shacabka sida ballanqaadyadii Xisbiga Barwaaqo iyo dowladda loogu beddelay ficil la taaban karo. Midda labaadna waa in si toos ah loo dhageysto caqabadaha iyo dhibaatooyinka jira, loogana wada shaqeeyo xalintooda.
Doodaha waxaa lagu saleeyay 7-da mashruuc ee waaweyn ee kuwaas oo la xiriira mashruuca Biyo-xireenka Weyn ee Itoobiya (GERD). Mashruucyadan oo qiimahoodu gaarayo ku dhowaad 30 bilyan oo doollar ayaa isugu jira bacriminta, sifeynta shidaalka, tamarta gaaska, tamarta nukliyeerka, horumarinta guryaha iyo dhismaha garoon diyaaradeed oo weyn. Waxaa la sheegay in mashruucyadan ay Itoobiya ka dhigi doonaan tusaale barwaaqo oo Afrika ah shanta sano ee soo socota, isla markaana ay qeyb ka yihiin dhismaha dowladnimo adag.
Xisbiga Barwaaqo ayaa intaa ku daray in fikradda Isku-darka/Wada-jirka ay noqotay tiirka hoggaaminaya isbeddelka qaran, ayna gacan ka geysatay in Itoobiya ka gudubto rajo kaliya una gudubto horumar la taaban karo. Dowladda wadajirka ayaa sheegtay in ay si dhow ula shaqeyneyso shacabka, iyadoo la wadaagaysa guulaha, isla markaana ka shaqeyneysa qorshayaasha shanta sano ee soo socota.
Warbixinta ayaa sidoo kale lagu xusay in shantii sano ee la soo dhaafay laga gaaray guulo waaweyn dhinacyada siyaasadda, dhaqaalaha, arrimaha bulshada iyo xiriirka caalamiga ah. Waxaa la ballaariyay saaxadda siyaasadda, kobocna laga sameeyay beeraha, warshadaha, macdanta iyo dalxiiska. Sidoo kale, siyaasado bulsho oo dadka udub-dhexaad u ah ayaa la hirgeliyay, kuwaas oo sare u qaaday sharafta iyo daryeelka muwaadiniinta.
Dhanka xiriirka caalamiga ah, Itoobiya waxay qaadatay siyaasad ku dhisan dan qaran, deris-wanaag iyo iskaashi caalami ah, taas oo kor u qaadday sumcadda iyo maqnaanshaha Itoobiya ee caalamka, isla markaana suurtagelisay in si cadaalad ah loo taageero danaha dalka, oo ay ku jirto arrinta marin-biyoodka.
Ugu dambeyn, Xisbiga Barwaaqo iyo dowladda wadajirka ayaa adkeeyay in kalsoonida iyo rajada cusub ee shacabka loo arko masuuliyad dheeri ah, ayna sii xoojin doonaan dadaallada lagu gaarsiinayo Itoobiya heer barwaaqo oo waafaqsan taariikhdeeda iyo awooddeeda. Dowladda iyo xisbiga hoggaaminaya ayaa mar kale ku celiyay in iyagoo dhageysanaya shacabka kana jawaabaya su’aalahooda ay Itoobiya u horseedi doonaan barwaaqo dhammaystiran.
Xisbiga Barwaaqo
Taariikh: Xoorrey 6/2018 T.I
