Itoobiya ayaa saddexdii sano ee la soo dhaafay kaliya ku guulaysatay inay UNESCO ka diiwaangeliso lix dhaxal oo ah dhaxal caalami ah, sida uu sheegay ku-xigeenka agaasimaha Hay’adda Dhaxalka Itoobiya, Mudane Eliyaas Shikur.
Dhaxallada saddexdaas sano gudahood laga diiwaangeliyey UNESCO waxaa ka mid ah:
• Xeerka dhaqanka ee “Xeer Ciise”,
• Dabaal-degga Ciidda Shawwal,
• Muuqaal-dhuleedka dhaqameed ee Gedeo,
• Goobta qadiimiga ah ee Melka Kunture,
• Beerta Qaranka Buuraha Bale.
• Iyo ciidda sannad-beddelka ee qowmiyadda Wolayta ee Gifata
Kulankii 20-aad ee Hay’adda Qaramada Midoobay u qaabilsan Waxbarashada, Sayniska iyo Dhaqanka (UNESCO) oo dhawaan ka dhacay New Delhi, Hindiya, ayaa lagu diiwaangeliyey dabaal-degga “Gifata”, oo ah ciidda sannad-beddelka ee qowmiyadda Wolayta, loona aqoonsaday dhaxal aan la taaban karin oo matala aadanaha.
Guulahan la gaaray waxaa lagu micneeyey in ay ka dhasheen dadaalka xooggan ee ay Itoobiya ku bixisay horumarinta dalxiiska iyo ilaalinta dhaxalka.
Diiwaangelinta dhaxalladan iyo in macluumaadkooda lagu soo bandhigo bogga rasmiga ah ee UNESCO waxay kaalin weyn ka qaadan doontaa kordhinta tirada dalxiisayaasha caalamiga ah ee imanaya Itoobiya, taas oo keeni doonta faa’iido dhaqaale sida uu sheegay Mudane Eliyaas.
Mudane Eliyaas ayaa sidoo kale tilmaamay in, maaddaama Itoobiya tahay dal leh kala duwanaansho qoomiyadeed iyo dhaqan, ay weli jiraan dhaxallo kale oo mustaqbalka la diiwaangelin doono.
Mudane Eliyaas Shikur, oo ka qaybgalay kulankii 20-aad ee UNESCO, ayaa u sheegay FM 97.1 in farxaddii wafdiga Itoobiya ay ahayd mid gaar ah xilligii si rasmi ah loo ansixiyey in “Gifata” noqoto dhaxal caalami ah.
Waxa uu yidhi:
“In kasta oo aan hubnay in dhaxalku la ansixin doono maaddaama dukumeentiyada loo diyaariyey si tayo leh, haddana markii si rasmi ah loo shaaciyey farxaddeennu aad bay u weyneyd, maaddaama Itoobiya ay diiwaangelisay dhaxal kale oo cusub.”
Sidoo kale, wakiillo ka socday dalal kale oo ka qaybgalay shirka ayaa muujiyey farxaddooda ku aaddan in Itoobiya ay ku guulaysatay diiwaangelinta dhaxal dheeraad ah, ayuu xusay Mudane Eliyaas.
Ra’iisul Wasaaraha Itoobiya, Dr. Abiy Axmed, ayaa mar uu ka hadlayay arrimaha dalxiiska ku adkeeyey muhiimadda ay leedahay in “dhaxalka loo beddelo kheyraad dhaqaale”.
Diiwaangelinta “Gifata” ee dhaxalka aan la taaban karin ee caalamiga ah waxay suurtagelinaysaa in dhaxalkaasi helo ilaalin caalami ah, isla markaana taariikhdiisa iyo macluumaadkiisa guud lagu soo bandhigo bogga UNESCO.
Waxaa sidoo kale la xusay kaalinta weyn ee ay ka qaateen hooyooyinka iyo aabbayaasha Wolayta ee ilaaliyey una gudbiyey jiilasha dambe dabaal-degga “Gifata”,
Jaamacadda Wolayta Sodo oo samaysay cilmi-baaris iyo dukumeentiyo, iyo maamulka aagga ayaa ka shaqeeyey in dhaqankaasi helo aqoonsi caalami ah.
Ugu dambayn, “Gifata” waxay UNESCO u aqoonsatay dhaxal caalami ah kadib markii uu buuxiyey shanta shuruudood ee ay hay’addu dejisay.
