አውሮፓውያኑ “በእግር ኳስ ውድድር ላይ ግብ ማስቆጠር የሚጀምረው ከመጫወቻ ሜዳው ላይ ሳይሆን ከቢሮ ነው” የሚል አባባል አላቸው፡፡ እግር ኳሳዊው ስኬት የሚጀምረው ጠንካራ አስተዳደራዊ ስራዎችን በመስራት ነው እንደማለት፡፡ እንደ ስፔን፣ ፈረንሳይ፣ እንግሊዝን የመሳሰሉ የእግር ኳስ ብሔራዊ ቡድኖች የስኬት ሚስጥርም ይህው ስለመሆኑ መረጃዎች ያሳያሉ፡፡
ጉዳዩን ወደ አፍሪካ መለስ አድርገን ወደ ሰሜን አፍሪካ ስናቀና በእግር ኳሱ ላይ በትውልድ ላይ ጠንካራ ስራ ስትሰራ ቆይታ ጥረቷ ፍሬ እያፈራላት ያለችውን ሞሮኮን እናገኛለን፡፡ ሞሮኮ አዳጊዎቻቸውን በማሳደግ እና በወጣት ቡድኖች ደረጃ ጥሩ ውጤት በማስመዝገብ ጎልተው ከወጡ የአፍሪካ ሀገራት መካከል በቀዳሚነት ትጠቀሳለች።
በ2025 በቺሊ በተደረገው ከ20 ዓመት በታች የዓለም ዋንጫ ፍፃሜ፣ ለመጀመሪያ ጊዜ ውድድሩን ያሸነፈው የሞሮኮ ብሔራዊ ቡድን በፍጻሜው የአርጀንቲና ብሔራዊ ቡድንን በማሸነፍ የአፍሪካን የመጀመሪያውን ታሪካዊ ድል አስመዝግቧል። የወደፊቱ ኮከብ ያሲር ዛብሪን የያዘው የአዳጊዎቹ ብሔራዊ ቡድን በቅርቡም በካፍ ከ17 ዓመት በታች የአፍሪካ ዋንጫ የመጨረሻ ጨዋታዎች ላይ ጥሩ አፈጻጸም አሳይቷል። ሰሞኑንም የተከላካይ መስመር ተጫዋቹ ሞሮካዊው አሽራፍ ሃኪሚ የ2025 የአፍሪካ ኮከብ ተጫዋች ተብሎ መመረጡ የሚታወስ ነው፡፡
እንደ አፍሪካ ኒውስ ፀሐፊው ጋሪ አልስሚዝ አስተያየት ሞሮኮዊያኑ በሜዳ ላይ ያለውን ስኬት ለማምጣት የእግር ኳሱን አሰራርና አደረጃጀት በማዘመናቸው ስለመሆኑ ይገልጻል። ለዚህም በ2009 የተከፈተውና እንደ ዩሱፍ ኤን-ነሲሪ እና ናይፍ አጉርድ የመሳሰሉ ወጣት ተጫዋቾችን ለዓለም ያበረከተው የመሐመድ ስድስተኛ እግር ኳስ አካዳሚ (Mohammed VI Football Academy) ለሀገሪቱ የወጣት ልማት ስኬት ትልቅ አስተዋጽኦ እያበረከተ ይገኛል።
ይህ የሞሮኮዊያኑ የስኬት ጉዞ ታዲያ እንደ ኢትዮጵያ ባሉ ሀገራት ትምህርት የሚወሰድበት ሆኖ እናገኘዋለን፡፡ የአፍሪካ ዋንጫን ከመሠረቱና እግር ኳሱ በእግሩ እንዲቆም ካስቻሉ ጥቂት የአፍሪካ ሀገራት መካከል የሆነችው ኢትዮጵያ የእግር ኳሱ እድገት እና የእግር ኳስ ወዳዱ ሕዝብ ፍላጎት ሳይጣጣም ለዓመታት ቀጥሏል።
ይህን ለመቀየር ግን የኢትዮጵያ እግር ኳሽ ፌዴሬሽ እና በባህልና ስፖርት ሚኒስቴር የስፖርት ልማት ዘርፍ በኩል የ‘ሮድ 2029’ የሚል ፕሮጀክት ተጀምሯል። በአጭር ጊዜ በ2029 የአፍሪካ ዋንጫ የሚሳተፍ ቡድን ማድረስ፣ በረጅም ጊዜ ደግሞ አዳጊዎችን አብቅቶ ጠንካራና ወጥ አቋም ያለው ብሔራዊ ቡድን መገንባት ነው፡፡ ይህ ዕቅድ ስፖርቱ ከአንድ ሰሞን ያዝ ለቀቅ እና የይድረስ ይድረስ አሰራር ተወጥቶ አዳጊዎቹ እግር ኳስ ቴክኒክ፣ ታክቲክ፣ የአካል ብቃት፣ ስነ ልቦና ዙሪያ ሳይንሱን በተከተለ መልኩ ለመስራት ያለመ ስለመሆኑም ተነግሮለታል፡፡
በባህልና ስፖርት ሚኒስቴር የስፖርት ልማት ዘርፍ ሚኒስትር ዴኤታ መኪዩ መሐመድ እንደሚገልፁት በስፖርት ልማት ዘርፍ ብቁ፣ ንቁና አሸናፊ ሀገርን ለመገንባት የአዳጊ ወጣቶች የስፖርት ስልጠና ልማት ፕሮግራም ላይ በትኩረት መስራት አስፈላጊ ሆኖ ተገኝቷል፡፡ እንደዚሁም በስፖርት ልማት ስብራቶች ላይ ችግር ፈቺ የሆነ ሀገራዊ ጥናት በማካሄድ በየደረጃው ችግሮችን በመፍታት የስፖርት ልማት ስራዎች እየተሰሩ እንደሚገኙ በመግለፅ የፌዴራል መንግስትም ለስፖርት ልማት ዘርፉ ከፍተኛ መዋዕለ ንዋይ በመመደብ ለስፖርት ኢንዱስትሪው ትኩረት ሰጥቶ እየሰራ መሆኑን ይገልጻሉ።
የ‘ሮድ 2029’ የሚል ፕሮጀክት ለስኬት ለማብቃት ባለሙያዎች በመላው ሀገሪቱ አዳጊዎችን ፍለጋ ተሰማርተው ከክለቦች፣ ከክልሎችና ከአካዳሚዎች ከ1 ሺህ 200 በላይ ተጫዋቾች የምልመላው አካል እንዲሆኑ በማድረግ ነበር ወደስራ የተገባው፡፡ በሂደት በስልጠናና በምዘና ቁጥራቸው ወደ 85 ዝቅ እንዲል ተደርጎ በአዲስ አበባ፣ በሐዋሳና በቢሾፍቱ ካምፕ በመመስረት አዳጊዎቹን የመለየት ስራ ተሰርቷል፡፡ በመጨረሻም 26 አዳጊዎች ለኢትዮጵያ ከ17 ዓመት በታች ብሔራዊ ቡድን ተመርጠው ወደ ውድድር እንዲገቡ ተደርጓል፡፡
አዳጊዎቹን የመመልመሉ ሂደት በጂፒኤስና በቪዲዮ የታገዘ ነበር፤ ተጫዋቾቹ በጥብቅ ክትትል ስልጠናና ጨዋታ ላይ ብቻ እንዲያተኩሩ ስለመደረጋቸው መረጃዎች ያሳያሉ። በአመጋገብ፣ በስነ ልቦና፣ በታክቲክ፣ በቴክኒክ፣ በአካል ብቃትና በሌሎች የእግር ኳስ መሰረቶች ላይ በየቀኑ ስልጠናና ድጋፍ ያገኛሉ፡፡ አዳጊዎቹን ከማህበራዊ ሚዲያ አጠቃቀም ውጪ እንዲሆኑ በማድረግ ሚዲያዎች ወደ ልምምድ ቦታ ከመጡ የመጀመሪያውን 15 ደቂቃ ብቻ ተመልክተው እንዲወጡ በማድረግ ከጫና ነጻ ሆነው እንዲሰሩ እየተደረገም ይገኛል፡፡ ለዓመታት አዳጊዎች ላይ መስራት የሚለውን ጥያቄ ለማሳካት ከ20 በላይ ባለሙያዎች እየተሳተፉ ሲሆን፣ ከአሜሪካ የመጡ ሁለት አሰልጣኞች ደግሞ ትልቁን ሚና እየተጫወቱ ይገኛሉ፡፡
ከ17 ዓመት በታች ብቻም ሳይሆን ከ15 እና ከዚያ በታች የሚገኙ አዳጊዎችን የማቀፍ እቅድ የያዘው የ‘ጉዞ 2029’ ውጥን ለዚህም የተጫዋች ችሎታ መልማይ ቡድን በማቋቋምና ሁለቱ አሰልጣኞችም ጎን ለጎን ከዓለም አቀፍ የእግር ኳስ ክለቦችና ባለሙያዎች ጋር ስለ ኢትዮጵያ እግር ኳስ ምክክር ጀምረዋል። እንደ አንዳንዶች አስያየት ከሆነም የዛሬው ዝምተኛው ቀይ ቀበሮ ነገ ስመ ገናና ውጤቱ የሚጮህ ዋሊያ እንዲሆን መሰረቱ ተጥሏል፡፡
ከሚዲያና ከሰው ዐይን የራቀው ከ17 ዓመት በታች ብሔራዊ ቡድን ለውድድር ቀርቧል፡፡ የቀይ ቀበሮዎቹ አዳጊ ቡድን ለአፍሪካ ከ17 ዓመት በታች አዳጊዎች ዋንጫ ውድድር ከአራት ጨዋታዎች ሦስቱን በማሸነፍ በአንዱ አቻ በመለያየት ግስጋሴአቸውን ቀጥለዋል።
የኢትዮጵያ ከ17 ዓመት በታች ብሔራዊ ቡድን ዋና አሰልጣኝ ቤንጃሚን ዚመር የኢትዮጵያ እግር ኳስ ልማት በቅርቡ ብርቱ ተፎካካሪ ለመሆን ያስችላል ባይ ናቸው፡፡ ተጫዋቾቹ እያሳዩት ባለው ዲሲፕሊን ደስተኛ እንደሆኑ የሚገልፁት አሰልጣኙ በተለይም በደቡብ ሱዳን ብሔራዊ ቡድን ላይ ሀትሪክ ስለሰራው ዳዊት ካሳው የተጠየቁት ቤንጃሚን ዚመር “ዳዊት የኢትዮጵያ ወርቃማ ልጅ የመሆን አቅም አለው። በርካታ ክህሎት ያለው ድንቅ ተጫዋች ነው። ጥሩ ስነ ምግባር ያለው እና ጠንክሮ የሚሰራ ተጫዋች በመሆኑ ለእርሱ ትልቅ አክብሮት አለኝ” ሲሉ ገልፀውታል።
በባህር ዳር ዩኒቨርሲቲ የስፖርት ሳይንስ መምህሩን ጠቢቡ ሰለሞን በበኩላቸው ችሎታ ያላቸው አዳጊ ወጣቶች በሳይንሳዊ ስልጠና ከታገዙ ክለቦችንና ብሔራዊ ቡድንን በማጠናከር ረገድ ከፍተኛ አስተዋጽኦ ይኖራቸዋል ይላሉ፡፡ የስፖርት ትምህርት ክፍል መምህሩ እንደሚሉት ለአዳጊዎች ገና በለጋ ዕድሜያቸው በስነ ምግብ ባለሙያ፣ በአሰልጣኞች፣ በአካል ብቃት ባለሙያዎች፣ በስነ ልቦና ባለሙያዎች ተመጥኖና እየተመዘገበ በስልጠና ወቅት እየታየ የጎደለውን በልምምድ የሚያሳትፍ ስርዓት ቢዘረጋ የስፖርቱን ትንሳኤ ማብሰር ይቸላልም ባይ ናቸው፡፡
የ2029 የአፍሪካ ዋንጫን ለማዘጋጀትና አሸናፊ ብሔራዊ ቡድን ለመገንባት ተስፋ ያላቸው አዳጊዎች ወደ እግር ኳሳችን እየመጡ ስለመሆኑ ማሳያ ተደርጎ ተወስዷል። በሌላም ጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ አሕመድ (ዶ/ር) ኢትዮጵያ የአፍሪካ ዋንጫን እንድታዘጋጅ ያቀረቡትን ይፋዊ ጥያቄ ተከትሎ መንግሥት በየአካባቢው ከትናንሽ እስከ ግዙፍ ስታዲየሞች እየገነባ ይገኛል።
ከመሠረተ ልማት ባሻገር የኢትዮጵያውያንን እግር ኳስ ወዳድነት የሚመጥን ብሔራዊ ቡድን ለመገንባት የተለያዩ ፕሮጀክቶች ተጀምረዋል። የ‘ጉዞ 2029 ፕሮጀክት’ የሆነው ከ17 ዓመት በታች ቡድንም ትልቅ ተስፋ ያለውና የኢትዮጵያ ወጣቶችና አዳጊዎች ስኬታማ መሆን እንደሚችሉ፣ እንዲሁም ለአህጉራዊ ዋንጫው ከታች የጀመርነው ዝግጅትም ፍሬ እያፈራ መሆኑን ትልቅ ምልክት የሰጠ ሆኗል፡፡
በሳህሉ ብርሃኑ
